Farg'ona en Marg'ilan

8 Juni. Na de enerverende dag van gisteren, hadden we vanochtend wat startproblemen. Het is altijd belangrijk om een goed gevulde portemonnee met Oezbeeks geld bij je te hebben. 10.000 Som is ongeveer een €1,00. Dat betekent dat je stapels biljetten krijgt en je je een miljardair waant in dit best rijke land. Geld halen uit de ATM is zeer lastig in de Fergana vallei want meestal zijn de geldautomaten leeg of er staat een lange rij mensen voor. Het kost te veel tijd om de hele stad af te rijden op zoek naar Sommetjes. Dankzij onze goede reisvoorbereiding, wisten wij dit gelukkig al en hadden genoeg contante euro's en dollars bij ons om te wisselen bij een bank. 

Gisteravond in het donker, hadden we geen idee waar we terecht waren gekomen maar vanochtend bij daglicht zagen we pas echt de welvaart die hier is, zeker vergeleken met Kirgizië. Grote strakke moderne gebouwen, brede goed onderhouden wegen, overal winkels met airco en koeling voor groenten en vlees, trottoirs met bloemenranden en struiken die automatisch water krijgen, het ziet er schoon en hygiënisch uit, zeer snelle Wifi en uiterst vriendelijke mensen. De  Fergana vallei is het vruchtbaarste deel van het land.  Voor de natuur moet je zeker niet in dit deel van Centraal Azië zijn. 

Risthon is een plaats 50 kilometer ten westen van Far'gona en al honderden jaren lang, het centrum van keramiek. In Risthon zitten natuurlijke mineralen in de grond, rode klei en er zijn voldoende bergplanten die zorgen voor de prachtige kleuren in de glazuren. De patronen worden met de hand op de biscuit gebakken voorwerpen beschilderd. Dit gebeurt met een penseel van de haren van de sik van een geit. Uiteraard staat een bezoek aan deze stad bovenaan het verlanglijstje van Margit. We kregen van Said Akhmedov een rondleiding bij de Association of Craftsmen of Uzbekistan, een familiebedrijf van generatie op generatie. Ook Bas is inmiddels besmet geraakt met het keramiekvirus en kon dan ook  slimme vragen stellen. Dit kon Said wel waarderen en al snel hadden we een klik met hem. We werden uitgenodigd voor thee met een lunch van vers gebakken brood met bakjes noten, zuidvruchten, gedroogde kikkererwten, amandelen en abrikozenpitjes. Margit kon haar ogen niet afhouden van al die mooie schalen en bakjes die in de showroom stonden uitgestald. We gingen dan ook met een goed gevulde doos met keramiek, de toko uit.

Rishton is een grote bouwput. De regering heeft besloten dat deze stad een frisse en moderne uitstraling moet gaan krijgen. Maar daarvoor moet eerst het straatbeeld worden aangepast. Mensen die langs de toegangswegen wonen, hebben mooi pech. Hele delen van hun huis zijn met de grond gelijk gemaakt. Je kijkt zo in hun slaapkamer of badkamer. Soms hebben de bewoners tussen de afgebrokkelde muren, wapperende gordijnen gespannen tegen de inkijk. Overal zie je mensen de beste stenen tussen de berg puin uit halen voor hergebruik. De bedoeling is dat op de lege plek, moderne huizen komen te staan die de gebouwen daarachter aan het zicht onttrekken. We stopten even om van dit bizarre gebeuren een foto te maken. De man des huizes wenkte gelijk en handen werden geschud of we elkaar al jaren kenden. Er ontstond een conversatie in het Oezbeeks maar met gebarentaal erbij konden we elkaar toch redelijk verstaan. Hij was zo blij met onze komst dat wij van deze gastvrije mensen een dik boek met de cultuurschatten van Oezbekistan en een halve liter Kefir (soort yoghurt) meekregen. We komen overmorgen nog een keer langs zijn huis op weg naar de volgende bestemming en gaan hem dan blij maken met een leuke verrassing.

9 Juni. Marg'ilan, een stad 16 kilometer van Far'gona  is al vanaf de eerste eeuw voor Christus het centrum van de zijde industrie. In de tijd van de Sovjet-Unie, was Marg'ilon het centrum van de black market. Wij hebben vandaag de Yodgorlik Silk Factory bezocht en een jonge studente heeft ons uitgebreid het hele proces van een rups, cocon, draden van zijde, kleurproces, weefgetouwen tot een eind product van zijde laten zien. Als volleerd kleurenexpert mocht Bas ook een lapje zijde onderdompelen in een kleurbad. Het was een zeer interessante excursie.

Oezbekistan is een Islamitisch land. Men draagt hier geen burka of jalaba. De vrouwen hebben wel een hoofddoekje om. Ook wordt je niet wakker van de oproep tot gebed. Het oogt niet streng gelovig. 

Wij houden ervan om in grote steden de bazaar te bezoeken. Hier zie je het leven van de locals, welke groente, fruit en zuidvruchten rijp zijn. Gereedschap waarvan wij ons afvragen waar het voor wordt gebruikt. Stoffen met plaatselijke designs, vaak met een speciale betekenis. Het is een plek waar verkopers hun waren aanprijzen. Vaak zijn dit oudere mensen met karakteristieke doorleefde gezichten en in traditionele kledij en/of met aparte hoofddeksels. Als wij langs lopen, ligt de handel even stil en steevast wordt gevraagd waar wij vandaan komen. Van het land Gallandia hebben de meeste Oezbeken weleens gehoord. Dan komen van Persie, Arjan Robben en van Basten langs. Vaak beginnen de meisjes te giechelen als ze Bas zien met zijn blauwe ogen en worden heel verlegen als wij hierop reageren met een lach terug. Het is duidelijk, veel toeristen komen hier (nog) niet en dat maakt dat wij ons heel erg welkom voelen.

Enige vorm van agressie of geschreeuw hebben wij nog niet gemerkt. Ook in het verkeer niet. De mensen houden rekening met elkaar en wijken uit waar nodig is. Onze witte Delica is een opvallende verschijning in Oezbekistan. Hier zien wij alleen nieuwe auto's van het merk Deawoo en Chevrolet. De fabriek van Deawoo staat in Oezbekistan. Alleen de boerenbevolking rijdt nog steeds in aftandse voertuigen uit het Sovjet tijdperk, zoals Lada's, GAZ 24 en Volga's. In 1991 is Oezbekistan een zelfstandige republiek geworden. Ook hebben wij nog geen enkele andere auto zien rijden met een Kirgizisch kenteken. Monden vallen open als ze onze Mitsubishi Delica zien en de Oezbeken denken dat Bas een belangrijke afgevaardigde is van het consulaat van Nederland, gevestigd in Bishkek. 😊

Uit eten in Oezbekistan is belachelijk goedkoop voor onze begrippen. Voor een maaltijd, inclusief soep, vlees, salade, frisdrank en thee ben je tussen de € 2,50 en € 4,00 p.p. kwijt. Het is helaas geen land voor vegetariërs. Sjaslik is het nationale gerecht. Daarbij kun je kiezen tussen kip of rundvlees. Alcohol is moeilijk verkrijgbaar en wordt ook niet geserveerd in de eettentjes.

Morgen is helaas alweer de laatste dag in Oezbekistan. De reis gaat de komende twee weken verder door het onherbergzame Tadjikistan.